تلاش آمریکا برای دوقطبی سازی در عراق

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ وضعیت سیاسی در عراق با انصراف جریان صدر از حالت بن بست مطلق به روندی فعال تبدیل شده است. تحرکات مختلفی نیز در زمینه انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر میان احزاب سیاسی در جریان است. در زمینه رئیس جمهور همچنان میان کردها اختلاف در انتخاب شدن وجود دارد و جریان دموکرات تا مقطع کنونی حاضر به پذیرش نامزد اتحادیه میهنی نشده است. هرچند بسیاری پیش بینی می کنند در نهایت حزب دموکرات به گزینه پیشنهادی اتحادیه میهنی خواهد رسید و مخالفت های کنونی نشئت گرفته از امتیازهایی است که این جریان می خواهد بگیرد.

گزاره اصلی نیز این است که با انصراف جریان صدر و بیشتر شدن آرای جریان «چارچوب هماهنگی» (اطار تنسیقی) و به تبع حزب اتحادیه میهنی، شرایط برای جریان دموکرات تاحدود زیادی سخت شده است. در نتیجه این حزب برای گرفتن امتیازهایی از جریان اتحادیه میهنی و حتی چارچوب هماهنگی به ائتلاف و پذیرش گزینه اتحادیه تن نداده است.

وضعیت سیاسی در عراق با انصراف جریان صدر از حالت بن بست مطلق به روندی فعال تبدیل شده و تحرکات مختلفی نیز در زمینه انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر میان احزاب سیاسی در جریان است

در زمینه انتخاب نخست وزیر تحرکات پیرامونی بسیار بیشتر از رئیس جمهور است و شاهد اتفاقات متعددی در عرصه سیاسی عراق هستیم. نخستین اتفاق این بود که بعد از انصراف جریان صدر، نمایندگان بیشتری برای تشکیل جریان اکثریت به سمت چارچوب هماهنگی سوق پیدا کردند؛ به گونه ای که تشکیل جریان اکثریت دور از دسترس نیست و شرایط برای تشکیل آن فراهم شده است.

اتفاق دوم، متشنج کردن اوضاع سیاسی و تحریک برخی احزاب و جریان ها برای ایجاد بحران سیاسی در عراق بود. آمریکایی ها به بعضی از افراد فشارهایی وارد کردند که به ائتلاف با جریان های شیعی برای تشکیل جریان اکثریت نپیوندند؛ البته این اقدامات آمریکا مسبوق به سابقه بوده و در ادوار گذشته و در 9 ماه اخیر نیز این شرایط را در عراق فراهم کرده است. اقدامات واشنگتن صرفاً به این موارد ختم نمی شود و رسانه های وابسته به آمریکا با شبهه افکنی و تبلیغات دروغین مترصد جریان سازی علیه احزاب سیاسی هستند.

اتفاق سوم نیز مطرح شدن گزینه های نخست وزیری است که در این زمینه گزینه های زیادی مطرح شده است که به آنها پرداخته خواهد شد.

بسیاری بر این گزاره تأکید می کنند عراق را وارد دوقطبی سیاسی و خطرناک با عناوینی همچون الکاظمی- مالکی و ... کنند. ایجاد این دوقطبی ها حرکت در راستای همان جنگ شیعی- شیعی است که آمریکایی ها از زمان انتخابات به دنبال ایجاد جرقه ای برای راه اندازی آن در عراق هستند. گزاره قبلی آنها تقابل جریان صدر با چارچو هماهنگی با عنوان صدر- چارچوب بود و اکنون از مرحله جریانی به مرحله فردی رسیده است. درنهایت ایجاد گزاره هایی با دوقطبی های جریانی و شخصی بازی در زمین آمریکاست.

بسیاری به دنبال این هستند مدعی مداخله ایران در انتخاب نخست وزیر عراق شوند. این در حالی است که گزاره مذکور همانند گزاره نخست، راهبرد آمریکایی ها برای فریب افکار عمومی عراق با هدف تحریف نقش ایران در راستای حفظ وحدت عراق است. دیگر همگان می دانند عامل مداخله گر در اوضاع کنونی و بازیگری که به دنبال به بن بست کشاندن شرایط سیاسی عراق است، آمریکاست.

در میان پیشنهادهایی که برای نخست وزیری مطرح شده، گزینه های زیادی از سوی احزاب مختلف مطرح شده اند که به دلیل اهمیت چند مورد از آنها بیان می شود.

نخستین گزینه نخست وزیر فعلی، مصطفی الکاظمی است. به چند دلیل احتمال انتخاب مجدد وی بعید است:

• اجماع حزبی درباره آن وجود ندارد
• بسیاری از احزاب معتقدند وی فردی برای دوران گذار از زمان اغتشاش ها تا برگزاری انتخابات پارلمانی بوده است
• طبق توافق میان احزاب در انتخاب نکردن رؤسای سه گانه، وی بعید است دوباره برای این پست برگزیده شود
• وی به دلیل برخی اقدامات در دوران نخست وزیری از حمایت حزبی داخلی برخوردار نیست. هرچند در این میان برخی گزاره ها همچون حمایت برخی کشورهای عربی از الکاظمی در کنار انتخاب مجدد محمد الحلبوسی و احتمالاً برهم صالح و زیرپاگذاشتن تعهد انتخاب نکردن رؤسای سه گانه برای وی می تواند کارگشا باشد.

دومین گزینه نوری مالکی است که در رابطه با وی نیز چند گزاره مطرح می شود:

• وی پیشتر نخست وزیر بوده و اکنون انتخاب مجدد وی به صلاح نیست
• از حمایت های حزبی در جریان های سیاسی سنی و کردی برخوردار نیست

البته در این میان برخی پیشنهادهایی داده اند که نوری مالکی به عنوان معاون اول رئیس جمهور انتخاب شود و وی برای نخست وزیری کاندید نشود. اقدامات تخریبی که علیه وی شروع شده، نشئت گرفته از رویکرد برخی احزاب در مخالفت با وی است. این در حالی است که خود نوری مالکی نیز اعلام کرده قصدی برای نامزدی در پست نخست وزیری ندارد.

گزینه سوم سید جعفر صدر است که با انصراف جریان صدر بعید است وی دیگر گزینه مطرحی باشد. 

در این میان گزینه های دیگری نیز همچون اسعدالعیدانی، محمد شیاع السودانی و فائق زیدان نیز مطرح می شود که در آینده افراد دیگری نیز به این لیست افزوده خواهد شد.

بسیاری به دنبال این هستند مدعی مداخله ایران در انتخاب نخست وزیر عراق شوند. این در حالی است که گزاره مذکور همانند گزاره نخست، راهبرد آمریکایی ها برای فریب افکار عمومی عراق با هدف تحریف نقش ایران در راستای حفظ وحدت عراق است

ارزیابی نهایی

وضعیت سیاسی در عراق به نقاط حساسی رسیده و جریان های سیاسی نیز برای وضعیت سنجی خود اقدام به تحرکات مختلفی در عرصه ائتلاف با سایر احزاب و معرفی نامزد برای پست های نخست وزیری و ریاست جمهوری کرده اند. به نظر می آید وجود مشکلات خدماتی و انجام برخی حرکات اعتراضی در برخی شهرهای عراق، نشئت گرفته از ورود عوامل خارجی برای ایجاد بحران امنیتی در این کشور برای تأثیرگذاری بر عرصه سیاسی باشد.

باتوجه به اینکه وضعیت سیاسی عراق از حالت بن بست خارج شده است، همچنان بازیگرانی به دنبال فرسایشی شدن شرایط سیاسی و امنیتی عراق هستند. اکنون موضوعی که مهم است و باید بر روی آن تأکید کرد، خروج عراق از بن بست فعلی و نپرداختن به اختلافات سیاسی  با دوگانه های قومی یا شخصی است.